Bezoek aan de sterrenwacht
"Jan Paagman" te Asten.

Dinsdag 29 december 2009

Zo'n 26 gasten trotseerden de ijzelwaarschuwingen en maakten de reis naar Asten om een bezoek te brengen aan de sterrenwacht "Jan Paagman". Aldaar werden we ontvangen door de heer François Swinkels. Het bezoek vloeide voort uit de lezing "De ster van Bethlehem" die de heer Swinkels had gehouden voor het LGOG Terhorst. Hierin werd gesteld dat de ster van Bethlehem waarschijnlijk een astronomisch hemelverschijnsel moet zijn geweest. Om nu meer inzicht te krijgen in de bouw van het heelal en de daarmee samenhangende hemelverschijnselen was dit bezoek gepland.
In de inleiding vertelde de heer inleider aan de hand enkele modellen de elementaire wetten van ons zonnestelsel.

Zijn heldere en boeiende uitleg maakte dat iedereen aktief bij de lezing betrokken was. De aanschouwelijke modellen maakten in een slag duidelijk waarom we het heelal waarnemen zoals we het waarnemen. Want dat was één van de lijnen van het betoog: omdat we zelf deel uitmaken van het systeem dat we willen bestuderen kan de werkelijkheid anders zijn dan hetgeen we kunnen waarnemen. Het was ook wel verrassend om vast te stellen dat onze voorouders van duizenden jaren geleden al zo'n nauwkeurige kennis hadden van het zonnestelsel en de sterren.

Het Pieterse planetarium uit 1939

Na deze inleiding gingen we naar het planetarium. Dit planetarium is met heel beperkte middelen gebouwd door de werktuigbouwkundige Ge Pieterse. Niettemin was het een belevenis om een bezoek te brengen aan dit planetarium, zeker met de fantastische uitleg van de heer Swinkels. Maar liefst 5155 sterren worden geprojecteerd op de koepel. Hier worden de banen van de zon, de maan en de sterrenbeelden zichtbaar en begrijpt men hoe de bewegingen ten opzichte van elkaar verlopen. Zo hebben we nu voor eens en altijd geleerd dat het sterrenbeeld dat bij je hoort in de richting van de zon staat op de dag van je geboorte en dus juist niet zichtbaar is! Het sterrenbeeld komt aan de hemel een half jaar verschoven met iemands verjaardag. Ook was het interessant om te ervaren dat de sterrenbeelden van de dierenriem allen in de baan van de zon liggen. Maar er zijn nog veel meer sterrenbeelden. We kregen een indruk van de manier waarop je de Poolster kunt vinden en hoe je daarop kunt navigeren. Een aardigheidje is dat er alleen een poolster op het Noordelijk Halfrond te zien is, het Zuidelijk Halfrond moet het stellen zonder zo'n navigatie-hulpmiddel.

Na het bezoek aan het planetarium konden we nog even een bezoek brengen aan het observatorium. Hier staat de Schmidt-Cassegrain sterrenkijker, met een brandpuntafstand van 390 cm. Zeker in de winter moet men goede kleding aantrekken want verwarmen is taboe in de observatiekoepel. De warme lucht zou het beeld alleen maar vertroebelen.
Het bezoek aan de Jan Paagman sterrenwacht was erg leerzaam en zeker een belevenis.

Verslag: Pieter Jakobs
Foto's: Jan Paagman Sterrenwacht Asten