Lezing: "Het Pauperparadijs"

Door mevrouw Suzanna Jansen

gehouden op 22 april 2009 in de nieuwe bibliotheek

Suzanna Jansen leest een passage uit haar boek

De laatste lezing van het seizoen 2008-2009 werd op een afwijkende locatie gehouden. In samenwerking met bibliotheekorganisatie Biblionu werd in het nieuwe onderkomen van de Horster bibliotheek een lezing gehouden over het boek Het pauperparadijs van Suzanna Jansen. Deze bestseller (inmiddels meer dan 100.000 exemplaren verkocht, het boek is al aan de 22e druk toe) volgt op journalistieke wijze vijf generaties van de voorouders van Suzanna Jansen langs alle welgemeende pogingen de onderklasse te verheffen, waaronder de armengestichten van Veenhuizen. Sinds begin 19e eeuw werden arme stedelingen uit heel Nederland in Drenthe ondergebracht om door landarbeid tot deugdzaamheid te worden gedrild.
Gedurende drie kwartier heeft de auteur verteld over het boek, hoe het tot stand is gekomen, hoe ze heeft geworsteld met de (persoonlijke) feiten en hoe ze getracht heeft zo dicht mogelijk bij de waarheid te blijven. Het resultaat is dit 235 tellende boek. Met de bedoeling een artikel over Veenhuizen te schrijven voor een landelijk dagblad, stuitte ze al gauw op haar familiegeschiedenis aldaar. Het bleek dat haar voorouders, te beginnen bij de Napoleontische tijd, verplicht waren deel te nemen aan dit unieke heropvoedingexperiment in de Drentse nederzetting. In drie enorme gestichten werden vanaf 1823 tienduizenden arme stadsgezinnen afgericht tot nuttige burgers. Het goedbedoelde plan veranderde al snel in een fuik.
Tijdens de pauze, waarbij gelegenheid was tot het laten signeren van het boek (waar velen gebruik van maakten), werd door de aanwezigen nog veel gepraat over "Veenhuizen".
In het tweede deel was er gelegenheid tot het stellen van vragen. Hier werd volop gebruik van gemaakt waardoor dit gedeelte geanimeerd verliep: de avond was snel voorbij. Het blijkt dat een miljoen Nederlanders afstamt van deze Drentse koloniepaupers volgens berekeningen van een demograaf van het CBS. Op basis van gegevens uit het Drents Archief en het Gevangenismuseum in Veenhuizen is komen vast te staan dat tussen 1840 en 1858 twee procent van de Nederlandse bevolking was ondergebracht in de drie ‘vrije koloniën’ en twee ‘dwangkoloniën’ van de Maatschappij van Weldadigheid.

Een flinke groep belangstellenden in de gloednieuwe bibliotheek

Bloemen voor Suzanna na haar indrukwekkende verhaal